Pierwsi na miejscu, znający teren i społeczność. Kim są ochotnicy OSP?

W obliczu kryzysów – od klęsk żywiołowych po kryzysy humanitarne – Ochotnicze Straże Pożarne są jednym z kluczowych elementów zapewniających bezpieczeństwo, nawet w najmniejszych miejscowościach. Często to one jako pierwsze pojawiają się na miejscu zdarzenia. Strażacy-ochotnicy, dzięki doskonałej znajomości lokalnych warunków, ratują ludzi, usuwają skutki katastrof i organizują pomoc w najbardziej wymagających sytuacjach.

Jednostki OSP posiadają bardzo dobrą znajomość terenu, dróg, wyzwań związanych z danym regionem oraz potrzeb lokalnych mieszkańców, co sprawia, że ich interwencje w sytuacjach kryzysowych są bardzo skuteczne. W obliczu zagrożeń, takich jak powodzie czy awarie infrastruktury, strażacy nie tylko chronią zagrożone budynki, ale także organizują ewakuacje i ratują mienie. OSP ściśle współpracują z lokalnymi samorządami, służbami ratunkowymi oraz organizacjami pozarządowymi, co umożliwia pełną mobilizację zasobów. Dzięki temu coraz częściej pełnią istotną rolę w koordynowaniu akcji ratunkowych. Przykład gotowości i zaangażowania strażaków był szczególnie widoczny podczas ubiegłorocznej powodzi. W wielu zalanych miejscowościach na południu Polski, gdzie wystąpiły poważne problemy z łącznością, strażacy OSP stali się nieocenionym ogniwem w koordynowaniu działań pomocowych.

— Podczas powodzi występowały problemy z łącznością. Często strażacy OSP byli jednymi z nielicznych osób mogących skontaktować się poprzez łączność radiową. W naszej miejscowości podczas powodzi potrzebna była interwencja ratowników medycznych, niestety na skutek problemów ludzie nie mogli dodzwonić się na numer 112 i informacja została przekazana drogą radiową poprzez strażaków do Stanowiska Kierowania Komendanta Powiatowego, które przekazało informację dalej do Ratownictwa Medycznego – relacjonuje jeden z uczestniczących w akcji strażaków Paweł Jurikow, Naczelnik OSP Krosnowice.

Kolejnym przykładem skutecznej akcji ratunkowej była interwencja OSP Kamieniec, przeprowadzona 4 marca 2025 r. Strażacy ruszyli na pomoc turystom, którzy utknęli w trudno dostępnym terenie w rejonie obrywu skalnego w miejscowości Bardo.

— We wtorek 4 marca 2025 r. o godzinie 18:21 zostaliśmy zadysponowani do miejscowości Bardo, gdzie turyści w okolicach punktu widokowego, obrywu skalnego zeszli ze szlaku za swoim psem i utknęli w trudno dostępnym terenie na półkach skalnych. Po przybyciu na miejsce naszego zastępu osoby potrzebujące pomocy w bezpiecznym zejściu były już wstępnie zlokalizowane przez strażaków-ratowników działających na miejscu. Nasze zadania polegały na wsparciu w lokalizacji i monitorowaniu terenu przy użyciu drona BSP, zakupionego dzięki POP Fund, z wykorzystaniem kamery termowizyjnej. Dwie młode osoby i psa z wykorzystaniem między innymi technik linowych udało się sprowadzić w bezpieczne miejsce. W działaniach uczestniczyły, OSP Bardo, JRG Ząbkowice Śląskie, Grupa Sudecka GOPR.

Wzmocnienie Ochotniczych Straży Pożarnych, większe bezpieczeństwo

Jednostki OSP odgrywają ważną rolę nie tylko w działaniach ratunkowych, ale także w szerzeniu wiedzy na temat bezpieczeństwa i zapobieganiu sytuacjom kryzysowym. Aby mogły skutecznie realizować te zadania, niezbędne jest odpowiednie zaplecze – zarówno finansowe, szkoleniowe jak i sprzętowe. Tylko dobrze wyposażeni strażacy są w stanie zapewnić bezpieczeństwo mieszkańcom, a także chronić siebie podczas trudnych i niebezpiecznych akcji ratunkowych. Inwestowanie w nowoczesny sprzęt i systematyczne szkolenia to inwestycja w nasze wspólne bezpieczeństwo.

Aby wesprzeć gotowość strażaków do szybkiego reagowania w czasie kryzysu, Fundacja Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej (PCPM), pełniąca rolę operatora Funduszu Polskich Organizacji Pozarządowych (POP Fund), uruchomiła czwartą Edycję Konkursu Grantowego POP Fund. Dzięki niej udało się sfinansować 14 projektów, obejmujących m.in. zakup nowoczesnego sprzętu ratunkowego oraz organizację szkoleń podnoszących kwalifikacje strażaków. „Technologia w Służbie Społeczności – OSP Marklowice Górne” to jeden z projektów, który otrzymał dofinansowanie. Jego celem jest poprawa efektywności działań ratunkowych Ochotniczej Straży Pożarnej w Marklowicach Górnych oraz zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców gminy Zebrzydowice. W ramach projektu zakupiono sprzęt, który doposażył jednostkę w agregat prądotwórczy, pompy wodne oraz lampę akumulatorową.

Organizacje pozarządowe a zarządzanie kryzysowe

1 stycznia 2025 r. weszła w życie Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej, która wprowadza szereg przepisów podkreślających konieczność wzmocnienia współpracy między administracją publiczną a Ochotniczymi Strażami Pożarnymi oraz innymi lokalnymi inicjatywami, które na co dzień niosą pomoc w sytuacjach kryzysowych. W praktyce oznacza to, że jednostki OSP i inne organizacje pozarządowe staną się jeszcze bardziej integralną częścią systemu reagowania kryzysowego.

POP Fund – inicjatywa Fundacji PCPM na rzecz budowania odporności na kryzysy w Polsce

Fundacja PCPM, która od niemal 20 lat angażuje się w pomoc humanitarną zarówno w Polsce, jak i za granicą, kontynuuje swoją misję budowania bezpieczeństwa Polek i Polaków. POP Fund to jeden z kluczowych elementów tej strategii. Wspólna praca organizacji pozarządowych, samorządów i darczyńców pozwala na skuteczne wsparcie lokalnych społeczności i budowanie silnych struktur, które będą potrafiły stawić czoła przyszłym kryzysom.