Polska

Oficjalnie, według danych Eurostatu, w 2023 r. w Polsce przebywało niemal milion zarejestrowanych uchodźczyń i uchodźców z Ukrainy. Wiele działań Fundacji Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej dotyczy obecnie wsparcia uchodźczyń i uchodźców na terytorium Polski. PCPM wypłacało zapomogi, finansowało dopłaty do czynszów, organizowało edukację i opiekę dla dzieci, kursy językowe oraz zawodowe dla dorosłych, zapewniało miejsca pracy.

Centrum Tranzytowe

Przy Dworcu Warszawa Wschodnia od 25 marca 2022 działało całodobowe Centrum Tranzytowe. Było to miejsce unikalne w skali globu i jedyne w Europie stworzone tylko na potrzeby uchodźczyń i uchodźców z Ukrainy.

Codziennie ok. tysiąc osób korzystało z pomocy w Centrum Tranzytowym dla uchodźców. Ukrainki, ale też Ukraińcy uciekający przed wojną mieli tam możliwość odpoczynku, zjedzenia ciepłych posiłków, otrzymania kart SIM, biletów kolejowych, autobusowych i lotniczych, otrzymywali także wsparcie wolontariuszy w znalezieniu mieszkania czy podstawowej pomocy medycznej. Co ważne uchodźcy mogli też zarejestrować się, w celu uzyskania pomocy finansowej. Łącznie od 25 marca do września 2022 r. Centrum Tranzytowe przyjęło 35 tysięcy osób.

Edukacja

Od 2022 r. Fundacja PCPM wspiera wiele inicjatyw edukacyjnych w Polsce. W 2023 r.  z pomocy asystentek nauczycielek i nauczycieli mówiących po ukraińsku korzystało łącznie 34 700 dzieci.

– Cieszę się, że moje dziecko uczy się w ukraińskiej szkole tysiąc kilometrów od domu! Ogromne podziękowania dla Polskiego Centrum Pomocy Międzynarodowej! Potrzebujemy Waszej pomocy i bardzo dziękujemy, że nie jesteście wobec nas obojętni! 

Ekaterina Zemlyanko, mama dziecka uczącego się w Centrum Edukacji PCPM

Od października 2022 roku w Warszawie działa Centrum Edukacji PCPM, w którym uczy się ponad 220 ukraińskich  uczennic i uczniów. Fundacja stworzyła koncepcję Centrum, zarządza projektem i dba o jakość wszystkich procesów wewnętrznych, w tym o jakość poziomu edukacji. Wszyscy nauczyciele pracujący w Centrum Edukacji PCPM są zatrudnieni przez Fundację PCPM w ramach autorskiego programu „Cash for Work”.

Centrum Edukacji PCPM to jedyna w Polsce szkoła z ukraińskim programem, w której nie ma czesnego. W 2023 r. uczyło się w niej 220 dzieci od 1 do 11 klasy.

Do sierpnia 2023 r. działało w Warszawie Centrum Edukacji i Kreatywności, które zapewniało krótkoterminową opiekę nad dziećmi (do 3 godz. dziennie), wsparcie psychologiczne i naukę języka polskiego, zabawy i kreatywny czas z rówieśnikami. Dziećmi zajmowały się osoby posługujące się językiem ukraińskim. Z możliwości, które zapewniało Centrum skorzystało w sumie 35 604 osób.

Ponad setka dzieci – uczennic i uczniów Centrum Edukacji, wzięła udział w wakacyjnym projekcie Fundacji PCPM w Warszawie. Zajęcia odbywały się od 8:00 do 18:00, co pozwalało dorosłym kontynuować pracę, bez konieczności szukania opieki dla najmłodszych członków rodzin.

W Lublinie zorganizowano wspólną dla dzieci i młodzieży z Polski i Ukrainy akcję „Lato w mieście”. Przez całe wakacje najmłodsi mieszkańcy Lublina mogli brać udział w warsztatach artystycznych,  rzemieślniczych, muzycznych, zajęciach sportowo-rekreacyjnych, wyjściach na spektakle teatralne czy wycieczkach do parków rozrywki.

W ramach projektu „Wsparcie Edukacji Uchodźców w Polsce” wyremontowano też 107 klas w 26 placówkach edukacyjnych, aby przygotować szkoły na przyjęcie większej liczby dzieci z Ukrainy. Wytypowane placówki, to większości szkoły ze specjalistycznym zapleczem, świadczące wsparcie dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Klasy wyremontowano w Warszawie, Supraślu, Lublinie, Siedlcach, Bydgoszczy i Białymstoku. Szkołom, których nie wytypowano do remontu przekazano laptopy, projektory, meble, gry i oprogramowanie.

Zatrudnienie

– Program dał mi możliwość robienia tego, co znam i kocham. Poczucie solidności i bezpieczeństwa, było jak dach nad głową i silne ramię. Była to doskonała możliwość adaptacji, nauki języka, nawiązania przyjaźni, poznania zawodu nauczyciela i zdobycia nowej wiedzy. Program stał się dla wielu dobrą odskocznią i szansą na odnalezienie się w obcym kraju.

Anna, pracowniczka projektu „Cash for Work”

W 2023 r. PCPM kontynuowało prowadzenie autorskiego programu „Cash for Work”. W swoim założeniu krótkoterminowy program zatrudnienia interwencyjnego, w Polsce zapewniał długoterminowe wsparcie samorządom lokalnym, szkołom i przedszkolom, a co najważniejsze uchodźczyniom i uchodźcom z Ukrainy. W 2023 r. dzięki programowi  możliwe było zatrudnienie 1 359 osób w 24 polskich miastach, głównie w edukacji. Program interwencyjnego zatrudnienia wspierał także instytucje kultury. Aż siedemdziesięciu ukraińskich artystów i artystek (9 proc. zatrudnionych) znalazło zatrudnienie w warszawskich teatrach, muzeach, bibliotekach i domach kultury. 

W 2023 r., PCPM zatrudniało 30 psychologów pracujących w szkołach, poradniach psychologicznych, ośrodkach kultury – domach kultury. Działała też infolinia „Cash for Work” oferująca pomoc psychologiczną.

Kursy zawodowe i językowe

Od stycznia do września 2023 r. PCPM prowadziło projekt szkoleń językowych i zawodowych dla uchodźczyń i uchodźców. Program był realizowany z lokalnymi urzędami pracy w czterech miastach: Warszawie, Toruniu, Lublinie i Świnoujściu. Wzięło w nim udział ponad 1 100 uchodźców, głównie z Ukrainy. Uczestnicy w liczbie 950, ukończyli kursy języka polskiego na poziomach od A1 do C1. W szkoleniu on-line na poziomie C1 wzięło udział 188 uczestników programu „Cash for Work”.

Projekt Fundacji PCPM kierowany był głównie do ukraińskich uchodźców, jednak skorzystały z niego osoby nie tylko zza wschodniej granicy. Do grup w Warszawie i Toruniu dołączyły osoby pochodzące z Afganistanu, Iranu, Turcji i Jordanii, w tym uchodźcy polityczni.

Oprócz kursów językowych zorganizowano również szkolenia zawodowe dla 180
uchodźców. Kursy przygotowywały do zatrudnienia w hotelarstwie, gastronomii oraz
zawodów takich jak opiekunka w żłobku i kasjerka. Zorganizowano też kurs kosmetyczny i kurs prawa jazdy kategorii B.

Oprócz programu „Cash for Work”, w Lublinie Fundacja PCPM przeprowadziła szkolenia o polskim rynku pracy. Zorganizowano też zajęcia z języka polskiego oraz przedmiotów objętych „egzaminem ósmoklasisty”. Łącznie skorzystało z nich 66 osób.

Fundacja Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej i CARE prowadzą wspólnie program nostryfikacji dyplomów ukraińskich nauczycielek, które chcą pracować w placówkach oświatowych w Polsce. Fundacja pomaga w kompletowaniu i tłumaczeniach dokumentów oraz kontakcie z uczelniami. 

Do projektu mogły zgłosić się te osoby, które mają odpowiednie wykształcenie i dyplomy uzyskane na uczelniach za granicą, głównie w Ukrainie, chciałyby pracować w polskich szkołach i przedszkolach, ale samodzielnie trudno im było uzyskać nostryfikację. Po drodze napotykały na trudności finansowe i administracyjne. Fundacja PCPM pomoże 350 uchodźczyniom w przeprowadzeniu nostryfikacji dyplomów. 

Pomoc medyczna

W Rzeszowie, na lotnisku Jasionka działa MEDEVAC HUB, w którym stale zaangażowani w pomoc pacjentom byli lekarze, ratownicy medyczni, pielęgniarki i logistycy z Medycznego Zespołu Ratunkowego PCPM.

Głównym zadaniem tego centrum tranzytowego jest zapewnienie opieki medycznej, osobom ewakuowanym z Ukrainy na leczenie do placówek w całej Europie.

Wsparcie doraźne

Nie wszyscy uchodźcy mogą podjąć pracę w Polsce, nie wszyscy mogą się finansowo uniezależnić. W szczególnej sytuacji są na przykład osoby starsze. Prawie 73 tys., czyli  7 proc. ukraińskich uchodźczyń i uchodźców  to osoby powyżej 60 roku życia. Dlatego w 2023 r. Fundacja kontynuowała wsparcie finansowe, w postaci zapomóg i dopłat do czynszu dla osób w szczególnie trudnej sytuacji materialnej. Pomoc trafia także do tych, którzy do Polski przyjeżdżają z niewielkim bagażem i potrzebują pieniędzy na start.

Program zapomóg finansowych realizowany przez Fundację PCPM możliwy był dzięki współpracy z międzynarodowymi organizacjami humanitarnymi. Przy finansowaniu z HelpAge International, 543  starszych osób z Ukrainy otrzymywało sześciomiesięczną pomoc finansową w wysokości 1 000 zł miesięcznie. W ramach współpracy Norwegian Refugee Council (NRC), analogiczną pomoc otrzymało 380 osób, przede wszystkim starszych i z niepełnosprawnościami. Kolejne 654 rodziny (1 333 osób) otrzymały pomoc na 3 miesiące, jako wsparcie w pierwszym okresie pobytu w Polsce. 

W 2023 roku, PCPM pomagało również uchodźczyniom i uchodźcom znaleźć nowe mieszkanie w ramach projektu dopłat do czynszu i kaucji. Wsparcie dotyczyło osób, które wcześniej mieszkały w centrach zbiorowego zakwaterowania i również ze względów finansowych, nie mogły znaleźć innego  miejsce zamieszkania. W ramach zakończonego sukcesem pilotażowego projektu Fundacja pokrywała całość czynszu i kaucji za pierwszy miesiąc i połowę przez następnych 5 miesięcy.