To nie jest szpital, ale doświadczenia są nie do zdobycia w innym miejscu

Rany szarpane, postrzałowe, stan przed i po amputacji. Lekarze w MEDEVAC HUB Jasionka pracują z pacjentami, których praktycznie nie spotyka się w innych placówkach w Polsce. Hub nie jest szpitalem, ale medycznym przystankiem dla pacjentów z Ukrainy przed ich transportem na dalsze leczenie do szpitali w całej Europie.

Gdzie medycyna spotyka wojnę i nadzieję 

W Jasionce, tuż przy rzeszowskim lotnisku, od 2022 r. działa unikatowy medyczny hub ewakuacyjny. Na co dzień zatrudnia lekarzy, pielęgniarki, psychologów i logistyków, by w ramach unijnego systemu pomagać pacjentom z Ukrainy.

– To taki przystanek dla rannego lub onkologicznego pacjenta z Ukrainy w jego drodze na leczenie do szpitali w krajach Europy – tłumaczy Adam Szyszka MEDEVAC HUB Team Leader, na co dzień zarządzający pracą tej placówki.

Pacjenci są transportowani karetkami z różnych miejsc w Ukrainie. W hubie, wraz z osobami towarzyszącymi spędzają najczęściej około doby.

– Zespół medyczny zajmuje się oczyszczaniem i opracowywaniem ran, zmianą opatrunków, wdrażaniem antybiotykoterapii o szerokim spektrum działania oraz kompleksowym leczeniem bólu i wsparciem psychologicznym. Choć pacjenci są zwykle w stanie stabilnym, personel jest przygotowany do prowadzenia zaawansowanych procedur ratujących życie – tłumaczy dr Piotr Grabski, lekarz pracujący w Hubie.

Następnie, w koordynacji z Komisją Europejską, pacjent jest transportowany specjalnym samolotem do szpitala, który zgłosił chęć przyjęcia takiej osoby na dalsze leczenie. Po leczeniu pacjent wraca do Ukrainy tą samą drogą. Najpierw samolot do Jasionki i następnie transportem lądowym do szpitala, z którego wyruszył.

Nie ma takiego miejsca w Europie

Unikatowość tego miejsca tworzy kombinacja kilku elementów. Architektury medycznej, procedur operacyjnych oraz planów awaryjnych, ponieważ do granicy z Ukraina, gdzie toczą się regularne działania wojenne to mniej niż 100 km…

Codzienna praca w MEDEVAC HUB to konfrontacja z przypadkami obrażeń wojennych i skomplikowanych problemów klinicznych, rzadko spotykanych w innych placówkach w Polsce.

– Praca w Hubie jest wyzwaniem i unikalnym doświadczeniem, ze względu na specyfikę pacjentów i charakter ich obrażeń, najczęściej wynikających z działań wojennych – tłumaczy dr Grabski.

Trafiają tu pacjenci z ranami szarpanymi, postrzałowymi, po amputacjach oraz rozległymi oparzeniami. Często mają zakażone rany, objawy sepsy i odwodnienie, będące skutkiem wielodniowego transportu bez zmiany opatrunków. Wśród nich są także osoby z chorobami współistniejącymi, takimi jak schorzenia kardiologiczne, cukrzyca czy infekcje układu oddechowego, które nie były odpowiednio leczone w Ukrainie. Nie brakuje pacjentów onkologicznych, w tym dzieci, wymagających pilnej kontynuacji terapii.

– Staramy się jako zespół zrobić wszystko, żeby nasi pacjenci dotarli do docelowych placówek w jak najlepszej formie i mogli jak najszybciej kontynuować dalsze leczenie – mówi dr Grabski.

Plan jest, ale wszystko może się zdarzyć

Praca w MEDEVAC HUB Jasionka to nie tylko świadczenie pomocy, ale także intensywny rozwój. Lekarze uczą się samodzielności, szybkiego podejmowania decyzji oraz opieki nad pacjentami złożonymi klinicznie. To także doskonała okazja do doskonalenia umiejętności doboru farmakoterapii i rodzaju opatrunków w trudnych przypadkach oraz rozwijania kompetencji niemedycznych, takich jak efektywna komunikacja, podejmowanie decyzji i sprawne przekazywanie pacjentów, co znacząco podnosi bezpieczeństwo chorych, zwłaszcza w sytuacjach krytycznych.

– Praca w Hubie daje dużo możliwości rozwoju w zakresie leczenia ran i leczenia przeciwbólowego. Zespół tworzą lekarze, pielęgniarki, ratownicy medyczni (w większości należący do Medycznego Zespołu Medycznego PCPM), psychologowie i tłumacze. Dzięki różnorodności doświadczeń zawodowych potrafią zapewnić holistyczną opiekę – mówi dr Agata Łukasik, lekarka chorób zakaźnych. – Cały nasz zespół to świetni medycy, więc to naprawdę duża przyjemność móc pracować z takimi ludźmi – dodaje dr Łukasik.

Możemy się od siebie dużo nauczyć, bo każdy z nas pracuje na co dzień w różnych miejscach — od zespołów ratownictwa medycznego, przez SOR, chirurgię, internę na pediatrii kończąc.

– To też kontakty międzynarodowe, praca z doświadczonym zespołem, przypadki urazowe niespotykane w codziennej pracy w stanie pokoju – dodaje dr Paweł Graczyk, ortopeda, który pracuje MEDEVAC HUB.

Lider dyżuru z personelu pielęgniarsko-ratowniczego koordynuje działania zespołu, pozwalając lekarzowi skupić się na leczeniu. Każdy dyżur rozpoczyna się od szczegółowej odprawy, podczas której omawiane są liczba i stan spodziewanych pacjentów oraz plan dalszej ewakuacji. Po przybyciu konwoju odbywa się triage – wstępna selekcja osób wymagających pilnej pomocy. Pacjenci są informowani o zasadach funkcjonowania Hubu i planach dalszej ewakuacji, otrzymują posiłek, a następnie są badani przez lekarzy. Oprócz opieki medycznej zapewniane są posiłki, pomoc w czynnościach higienicznych oraz wsparcie psychologiczne.

– Najtrudniejsze momenty? Mamy całą gamę leków przeciwbólowych i staramy się każdemu pomóc najlepiej jak umiemy, ale czasami nie jest to możliwe w 100 proc. To jest zawsze trudne, żeby zrobić wszystko co się da, a mimo wszystko wiedzieć, że to nie jest wystarczające – przyznaje dr Łukasik

Satysfakcja przekraczająca granice zwykłych obowiązków

Mimo wielu wyzwań, praca w MEDEVAC HUB Jasionka przynosi ogromną satysfakcję. Zespół tworzą doświadczeni i oddani medycy. Pacjenci często wyrażają wdzięczność za codzienne, pozornie drobne gesty – zmianę opatrunku, prysznic, leki przeciwbólowe czy wsparcie psychologiczne.

– Jest ogrom innych emocji, takich jak: empatia, troska, współczucie które składają się na ogromną satysfakcję z niesienia im pomocy – mówi dr Paweł Graczyk.

– Największą satysfakcję dają spotkania z naszymi pacjentami powracającymi do Ukrainy z wielotygodniowego leczenia, w dobrej formie, często bardzo zdeterminowanych do dalszej walki. Prawdziwą przyjemnością jest praca w naszym bardzo doświadczonym i zawsze chętnym nieść pomoc zespole – podsumowuje dr Grabski.

Aktualnie Hub szuka lekarzy, którzy są gotowi podjąć się takiej misji.

Czym jest MEDEVAC HUB?

MEDEVAC HUB Jasionka rozpoczął działalność we wrześniu 2022 roku z inicjatywy polskich i ukraińskich resortów zdrowia. To kluczowy medyczny punkt przystankowy dla pacjentów z Ukrainy, oczekujących na specjalistyczne leczenie w placówkach rozsianych po całej Europie.

Hub jest finansowany ze środków Unii Europejskiej i wspierany przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji, Ministerstwo Zdrowia RP, Światową Organizację Zdrowia oraz województwo podkarpackie. W 2024 roku przyjął 1044 osoby, w tym 662 pacjentów, z których najwięcej trafiło na leczenie do Niemiec, Norwegii, Szwecji, Holandii i Danii. Do Hubu dotarło także 134 pacjentów powracających do Ukrainy oraz 248 osób towarzyszących. A od początku funkcjonowania do Hubu trafiło ponad 3 tys. osób z Ukrainy.