Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM

Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM (Poland Emergency Medical Team PCPM) jest jedyną w Polsce i jedną z kilku w Europie medycznych grup szybkiego reagowania, zdolnym do wyjazdu do strefy dotkniętej klęskami żywiołowymi (np. trzęsieniem ziemi) lub kryzysami humanitarnymi w ciągu 48 godzin.

Zespół jest prowadzony i finansowany przez Fundację Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej (PCPM) jako część jej działalności statutowej. W miejscu katastrofy działa pod egidą Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).

W skład Zespołu Ratunkowego PCPM wchodzą sprawdzeni i doświadczeni ochotnicy: lekarze, ratownicy medyczni, pielęgniarki, ratownicy GOPR, strażacy i inni ratownicy specjalistyczni oraz wspierający ich pracownicy humanitarni PCPM (w sumie ponad 150 osób). Grupa specjalistów związanych z Zespołem Ratunkowym PCPM jest systematycznie ćwiczona i rozszerzana. Prowadzone kilka razy w roku szkolenia przygotowują ratowników do działania w grupie oraz specyfiki akcji międzynarodowych.

Lata doświadczeń

Zaledwie kilka miesięcy po powstaniu, Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM przeszedł pierwszy, prawdziwy test. 25 kwietnia 2015, gdy Polacy szykowali się do długiego weekendu majowego, Nepal nawiedziło trzęsienie ziemi o sile 7.9 w skali Richtera. Jeszcze przed południem tego samego dnia władze nepalskie oficjalnie zwróciły się do społeczności międzynarodowej o pomoc, a następnego dnia, w południe 26 kwietnia, pierwsza grupa z Medycznego Zespołu Ratunkowego była gotowa do wyjazdu.

Już 27 kwietnia pierwsza grupa ratowników PCPM była na miejscu. Trafili oni do najbardziej zniszczonego regionu, jako pierwszy zespół medyczny z Polski. Łącznie Zespół udzielił pomocy ponad 400 poszkodowanym, z czego kilku z nich było w stanie krytycznym, kilkunastu w stanie ciężkim. To wydarzenie udowodniło jak bardzo potrzebne są Medyczne Zespołu Ratunkowe, gdzie ten stworzony przez PCPM w ciągu kolejnych 10 lat udał się łącznie aż do 16 krajów.

– Kryzys humanitarny w Iraku (marzec – kwiecień 2016) – W odpowiedzi na apel władz Irackiego Kurdystanu, lekarze z Medycznego Zespołu Ratunkowego PCPM wspierali działanie oddziału ratownictwa medycznego w głównym szpitalu w Erbilu, do którego docierały m.in. osoby ranne w walkach z tzw. Państwem Islamskim.

– Liban – Kryzys uchodźców syryjskich (2015 – 2017) – Lekarze i ratownicy medyczni PCPM wspierają wiedzą ekspercką ośrodek zdrowia dla uchodźców syryjskich, prowadzony przez PCPM w Libanie (5 km od granicy z Syrią) oraz kliniki mobilnej, która dociera do kilkunastu obozów uchodźców.

– Powodzie w Peru (kwiecień – maj 2017) – Na prośbę Prezydenta Peru, p. Pedro Kuczyńskiego, wystosowaną do Ambasady RP w Limie, Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM wsparł funkcjonowanie szpitala polowego w miejscowości Huarmey, zniszczonej przez powodzie i lawiny błotne.

– Uganda – Kryzys uchodźców z Południowego Sudanu (czerwiec 2017) – Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM przygotował szpital i ośrodki zdrowia na granicy Ugandy i Południowego Sudanu do skutecznego niesienia pomocy rannym uchodźcom, w tym osobom z ranami postrzałowymi. Leczył i prowadził szkolenia dla personelu szpitala w Midigo na północy Ugandy w 2018 roku.

– Palestyna – szkolenia medyczne (wrzesień 2018) – dwóch instruktorów – członków Zespołu, prowadziło w Palestynie dwutygodniowe szkolenie dla ratowników medycznych oraz reprezentantów międzynarodowego zespołu szybkiego reagowania PICA (Palestine International Cooperation Agency) w zakresie zarządzania kryzysowego i zdarzeń masowych.

– Kenia 2018 – Członkowie Medycznego Zespołu Ratunkowego PCPM prowadzili w Kenii szkolenia strażaków w zakresie podstawowych i zaawansowanych czynności medycznych. Szkolenia odbywały się w Centrum Treningowym w Kiambu, a także w kilku stacjach strażackich na terenie innych hrabstw Kenii, m.in. Muranga, Meru, Kilifi. Przy okazji prowadzonych szkoleń, dwuosobowa reprezentacja Zespołu wzięła udział w zawodach ratowników medycznych, organizowanych w grudniu 2018 roku przez KCEMT (Kenya Council of Emergency Medical Technicians – Kenijskie Stowarzyszenie Ratowników Medycznych).

– W 2019 roku ratownicy brali udział w projektach realizowanych przez Fundację PCPM: prowadzili szkolenia medyczne w Libanie, szkolenia dla strażaków w Kenii oraz dla personelu karetek pogotowia i członków Zespołu Szybkiego Reagowania w Palestynie. Na podstawie obserwacji pracy koleżanek i kolegów z Palestyńskiego Czerwonego Półksiężyca stworzyli raport, który stał się podstawą do opracowania planów szkoleniowych dla lokalnych ratowników.

– Po gigantycznej eksplozji w porcie w Bejrucie, w sierpniu 2020 roku Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM wsparł lokalnych medyków w ratowaniu życia i zdrowia mieszkańców stolicy Libanu. Ratownicy PCPM przyjmowali pacjentów w klinice mobilnej, gdy w szpitalach brakowało miejsca. Pomagali także na ulicach. Ludzie, którzy do nich przychodzili albo nie zgłosili się do szpitala tuż po wybuchu, albo zostali ranni podczas odgruzowywania miasta.

– W 2021 roku Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM wsparł brytyjskich medyków z UK-MED w Malawi. Brytyjsko – polski zespół zasilił malawijską służbę zdrowia, prowadząc szkolenia dla medyków i opiekując się pacjentami. Misja trwała osiem tygodni, a brytyjsko-polski zespół wyjechał do kraju w południowowschodniej Afryce reagując na czerwony alert Światowej Organizacji Zdrowia. Czerwony alert oznacza, że sytuacja w służbie zdrowia znacznie przerosła możliwości i zasoby kraju.

– W połowie listopada 2021 roku Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM (EMT) przejął działania od grupy “Medyków na Granicy” i udzielał pomocy medycznej poza strefą stanu wyjątkowego podczas kryzysu humanitarnego na pograniczu polsko-białoruskim. Medycy z Fundacji PCPM działali w małych zespołach na 24-godzinnych dyżurach. Dojeżdżali karetką do potrzebujących i poszkodowanych osób. Zespół medyczny PCPM korzystał także z własnych zasobów, uzupełniając zapasy leków czy środków opatrunkowych.

– W 2022 roku w Madagaskar uderzyły cyklony Batsirai i Ana. Żywioł spowodował powódź, zniszczył budynki, infrastrukturę transportową i linie energetyczne. Ponad 90 tys. osób straciło swoje domy, niemal 100 zginęło, a wielu zostało rannych. W ramach Europejskiego Mechanizmu Ochrony Ludności, na wezwanie władz Madagaskaru, na misję ratunkową wyruszył Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM. Była to pierwsza w historii misja medyczna PCPM pod auspicjami Unii Europejskiej. Misja PCPM na Madagaskarze, w której wzięło udział 13 polskich ratowników wolontariuszy, trwała ponad 2 tygodnie.

– 6 lutego 2023 doszło do najbardziej niszczycielskiego trzęsienia ziemi w nowożytnej historii Turcji. W wyniku kataklizmu łącznie w Turcji i Syrii zginęło co najmniej 55 700 osób, a rannych zostało ok. 130 000. Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM był postawiony w stan gotowości do wyjazdu z pomocą w rejon trzęsienia ziemi. Fundacja PCPM wysłała do Turcji medyków, którzy ocenili najbardziej palące potrzeby na miejscu. W międzyczasie Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM nawiązał współpracę z brytyjskim zespołem medycznym, działającym w rejonie Türkoğlu. Z ramienia PCPM do Turcji pojechała ginekolożka

– W Strefie Gazy w wyniku wojny Izraela z Hamasem, trwa kryzys humanitarny, który dotyka ponad 2 mln osób. Medyczny Zespół Ratunkowy wysłał eksperta, który wsparł biuro Światowej Organizacji Zdrowia w Egipcie. Jego zadaniem było koordynowanie działań, przygotowanie zespołów medycznych przed wjazdem do Strefy Gazy. Skupiał się na mobilizacji tych zespołów oraz na wszelkich formalnościach, które były niezbędne do spełnienia przed przekroczeniem granicy do Strefy Gazy.

– Trenerzy Medycznego Zespołu Ratunkowego PCPM przeszkolili grupę blisko 50 strażaków ukraińskich z obwodu winnickiego. Strażacy są pierwszą linią ratunku w ogarniętej wojną Ukrainie. To oni pierwsi przybywają na miejsce po ostrzałach rakietowych, to oni wyciągają rannych spod gruzów. Na miejscu ćwiczono działania poszukiwawczo-ratownicze, ratownictwo wysokościowe, udzielanie pomocy przedmedycznej. Trenerzy Medycznego Zespołu Ratunkowego Fundacji PCPM przeprowadzili szkolenia strażaków w Ukrainie. Zwieńczeniem były ćwiczenia na obiekcie szkoleniowym Państwowej Służby Ukrainy ds. Sytuacji Nadzwyczajnych.

Walka z pandemią COVID-19

Specjaliści z Medycznego Zespołu Ratunkowego PCPM w 2020 roku uczestniczyli w aż sześciu misjach eksperckich we Włoszech, Kirgistanie, Tadżykistanie, Etiopii, Libanie i Madagaskarze. Wszystkie niosły wsparcie medykom i placówkom medycznym leczącym chorych na COVID-19. Doświadczenie zebrane razem z włoskimi lekarzami w Brescii tuż po ogłoszeniu pandemii, kiedy oczy całego świata były skupione na ich pracy – przekazywali przez cały rok podczas regularnych misji na trzech kontynentach. Zasilali zespoły lekarzy w placówkach położonych w górach, w miejscach, gdzie dostęp do opieki medycznej był ograniczony, gdzie brakowało bieżącej wody czy medycznego personelu. Rozległym doświadczeniem dzielą się nadal – także online, równolegle pracując w macierzystych placówkach w Polsce. Mimo wielu intensywnych misji nie zostawili zatem bez pomocy macierzystych placówek w Polsce. To pozwala określać polski zespół, jednym z najbardziej doświadczonych w Europie i poza jej granicami walce z COVID-19. W marcu 2020 r. członkowie Medycznego Zespołu Ratunkowego PCPM przekazali dwóm warszawskim szpitalom namioty medyczne, w których pacjenci są wstępnie weryfikowani, a następnie przydzielani na odpowiedni oddział.

W 2021 roku PCPM dołączyło do globalnego programu HERoS (Health Emergency Response In Interconnected Systems), którego celem jest zwiększenie skuteczności radzenia sobie z rozprzestrzenianiem się COVID-19, poprzez wykorzystanie do tego nowych technologii a tym samym skuteczniejsze dbanie o bezpieczeństwo pacjentów na całym świecie. Inicjatywa zrzeszająca międzynarodowe zespoły medyczne, w tym Włoski Czerwony Krzyż i Projekt Nadzieja, ma za zadanie wypracowanie jak najskuteczniejszych standardów skutecznego reagowania kryzysowego na całym świecie. HERoS tworzy i dostarcza rozwiązania i wytyczne dla lepszego zarządzania kryzysowego, koncentrując się na medykach – osobach reagujących na sytuacje kryzysowe w zakresie zdrowia publicznego, by jak najlepiej zadbać o ich potrzeby. Dzięki eksperckiemu wsparciu medycy mogą lepiej się samoorganizować, mądrze koordynować działania i szybko dopasowywać się do dynamicznie zmieniającej się sytuacji. Aby osiągnąć ten cel, HERoS wspiera innowacje organizacyjne i techniczne, takie jak wykorzystanie dronów przy dystrybucji szczepionek.

Ukraina

Od eskalacji wojny w Ukrainie 24 lutego 2022 roku, Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM służył w swoja wiedzą i umiejętnościami przy projektach Polskiego Centrum Pomocy Międzynarodowej. Od marca do września W Centrum Tranzytowym przy dworcu Warszawa Wschodnia Zespół prowadził punkt medyczny, pomagając przybywającym do Centrum uchodźcom. W okresie tych 6 miesięcy, Fundacja PCPM przyjęła tam ponad 35 tys. osób. Od września 2022 roku Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM pracuje w Medycznym Centrum Tranzytowym MEDEVAC Hub w Jasionce pod Rzeszowem.

Organizacja

Na czele Medycznego Zespołu Ratunkowego PCPM stoi prezes fundacji Wojtek Wilk. Wspiera go koordynator projektów Tomasz Lipert, Monika Piątczak, która koordynuje działanie zespołu medycznego, pion logistyczny i szereg doświadczonych medyków i logistyków.

Każdego roku odbywają się manewry, szereg szkoleń jak i rekrutacja. Wszyscy medycy, zrzeszeni w zespole pracują jako wolontariusze, ale pełna gotowość, zakup wyposażenia, logistyka w podczas akcji wymagają bardzo dużych środków. 

Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM jest certyfikowany przez WHO jako tzw. Type 1 Emergency Medical Team – EMT jako jeden z siedmiu na świecie takich zespołów działających przy NGO. Zgodnie w wymogami WHO jest on zdolny do niesienia pomocy nawet w najbardziej zniszczonych obszarach przez okres od 2 do 4 tygodni, posiadając własne namioty szpitalne, zapas materiałów medycznych dla 1400 pacjentów, zapas żywności oraz autonomiczne systemy oczyszczania wody i produkcji energii elektrycznej – łącznie prawie 5 ton wyposażenia. W akcji ratunkowej uczestniczy zazwyczaj od 16 do 20 osób.

Zgodnie z wymogami WHO, Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM jest całkowicie samowystarczalny i gotowy do działań nawet w regionach kompletnie zniszczonych przez trzęsienia ziemi lub huragany. Ze względu na uczestnictwo w systemie reagowania kryzysowego WHO, EMT PCPM działa przede wszystkim poza terytorium Unii Europejskiej.