Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej kolejny rok wsparcia dla Ukrainy
- Fundacja PCPM opracowała plan pomocy przed eskalacja konfliktu na Ukrainie i działała od pierwszych godzin wojny
- Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej pomaga ofiarom wojny w Ukrainie dzięki wsparciu darczyńców
- Jako polska organizacja PCPM pomaga wypłacając zapomogi, zatrudniając uchodźców, wspierając ewakuacje z Ukrainy, dostarczając pomoc humanitarną i medyczną na miejsce, wspierając system edukacji ukraińskich dzieci
Aby sprostać kryzysowi, z każdym nowym dniem, tygodniem, miesiącem rozszerzyliśmy nasze działania o kolejne segmenty pomocy. Od dostaw najpotrzebniejszych rzeczy, kompleksowej pomocy przyjeżdżającym do Polski Ukraińcom, przez ewakuacje ludności cywilnej oraz ewakuacje medyczne i wsparcie ukraińskich szpitali, aż po programy adaptacji uchodźców, wsparcie systemu edukacji, zapomogi finansowe, czy interwencyjne zatrudnianie osób przesiedlonych.
Przygotowania w Charkowie i na linii Dniepru
Gdy w 2014 r. protestujący wyszli na kijowski Majdan, rozpoczęliśmy medyczną oraz humanitarną pomoc dla Ukrainy. Kiedy rozpoczęły się walki w Donbasie, do miejscowości przy linii frontu wysłaliśmy konwoje z pomocą humanitarną. Dzięki temu zbudowaliśmy relacje i zdobyliśmy doświadczenie, z którego korzystamy także dziś. To doświadczenie i profesjonalna, ekspercka pomoc pozwoliły na zbudowanie zaufania wśród darczyńców indywidualnych oraz prywatnych czy donorów instytucjonalnych, dzięki którym możemy dostarczać pomoc tym, którym jest ona najbardziej potrzebna.
– Jeszcze przed 24 lutego 2022 roku Fundacja PCPM przygotowała plany na wypadek wojny. Dzięki temu już w ciągu pierwszych godzin zaczęliśmy działania – podkreśla dr Wojtek Wilk, Prezes Fundacji PCPM.
Już kilka tygodni przed eskalacją konfliktu w Ukrainie, przygotowywaliśmy centrum ewakuacji dla mieszkańców z Charkowa i okolic, nieopodal Krzemieńczuka nad Dnieprem. Naszym lokalnym współpracownikom przekazaliśmy samochody potrzebne do przewożenia cywilów z terenów najbardziej zagrożonych walkami. Zanim rozpoczął się atak Rosjan, do Donbasu wysłaliśmy paczki z ciepłą odzieżą, latarkami, bateriami, świecami i paliwem. Zorganizowaliśmy też pomoc psychologów chętnych do pracy w schronach. Już niebawem okazali się tam bardzo potrzebni.
24 lutego uruchomiliśmy zbiórkę pieniędzy, na którą solidarnie odpowiedzieli zarówno darczyńcy indywidualni jak i przedsiębiorstwa, korporacje, a także artyści, instytucje i społeczności. Dzięki temu z tygodnia na tydzień pomoc docierała do coraz to większej liczby osób w Polsce i Ukrainie.
Ewakuacje na zachód Ukrainy i do Polski
– Największym wyzwaniem było zapewnienie ciężko chorym ukraińskim pacjentom kontynuacji leczenia. Musieliśmy pilnie zorganizować profesjonalne ewakuacje medyczne. W sumie pomogliśmy w ewakuacji z Ukrainy ponad tysiącu pacjentów – wylicza Adam Szyszka, koordynator medyczny MEDEVAC HUB Jasionka, Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM.
Na przełomie lutego i marca ludzie uciekali z ukraińskich miast, korzystając z własnych środków transportu, ale także z komunikacji zbiorowej czy zorganizowanych ewakuacji, takich jak te, przygotowane przez Fundację PCPM. Potrzebne było miejsce, w którym uchodźcy mogliby odpocząć, zjeść posiłek, naładować telefony i zaplanować dalszą drogę.
Takim miejscem stało się centrum ewakuacji pod Krzemieńczukiem – punkt pomocy dla próbujących przedostać się ze wschodu na zachód ogarniętego wojną kraju, a także do Polski lub innych państw Unii Europejskiej. Centrum zapewniało bezpłatny nocleg i posiłek. Osoby, które nie mogły lub nie chciały jechać dalej, mogły zatrzymać się tam na dłużej.
Jeszcze w lutym 2022 roku zorganizowaliśmy ukraińską infolinię, dzięki której mieszkańcy Charkowa i pobliskich miejscowości zgłaszali prośby o ewakuację. Organizowaliśmy zarówno osobowe furgonetki kursujące wewnątrz Ukrainy, jak i autokary do Polski. Łącznie z naszej pomocy w ewakuacji skorzystało ponad 1200 osób. Większość z nich dotarła z nami do Polski.
W tym samym czasie członkowie Medycznego Zespołu Ratunkowego PCPM ewakuowali ukraińskich pacjentów i osoby starsze. Wspierali też ewakuacji dziecięcych oddziałów szpitali onkologicznych, osób samotnych i pacjentów potrzebujących specjalistycznego leczenia. Łącznie do szpitali w innych krajach lub w zachodniej Ukrainie ewakuowaliśmy ponad 1000 pacjentów. Zakupiliśmy i przekazaliśmy 4 ambulanse z pełnym wyposażeniem, które służą teraz transportowi ukraińskich pacjentów.
Centrum Tranzytowe PCPM w Warszawie i punkty pomocy na Łotwie
Wojna zmusiła miliony osób do opuszczenia swoich domów. Według danych Wysokiego komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców do końca stycznia b.r. ponad 8 mln obywateli Ukrainy trafiło do Europy od momentu eskalacji konfliktu. Z tego w Polsce zatrzymało się na chwilę lub dłużej prawie 1,6 mln uchodźców z Ukrainy.
25 marca przy Dworcu Warszawa Wschodnia, we współpracy z Norweską Radą ds. Uchodźców i m. st. Warszawa, Fundacja PCPM otworzyła i prowadziła całodobowe Centrum Tranzytowe. Codziennie, nawet tysiąc osób korzystało z pomocy w tym miejscu. Uchodźcy mieli tam szansę odpoczynku, zjedzenia ciepłych posiłków, otrzymania kart SIM, biletów kolejowe, autobusowych i lotniczych, a także otrzymywali pomoc w znalezieniu mieszkania czy podstawową pomoc medyczną. Od marca do września 2022 roku Centrum Tranzytowe przyjęło 35 tysięcy osób.
Uchodźców z Ukrainy Fundacja PCPM wspiera także na Łotwie. Tam, osoby uciekające przed wojną, trafiają z terenów Rosji. Według danych, jakie podaje Organizacja Narodów Zjednoczonych, ponad 1,5 mln osób zostało wysiedlonych w głąb Federacji Rosyjskiej. Osoby te uciekają, podejmując desperackie próby wydostania się przez kraje bałtyckie. Według danych łotewskiego MSZ aż 90 proc. uchodźców przekraczających granicę państw bałtyckich rusza w dalszą drogę do Europy. W listopadzie 2022 r. rozpoczęliśmy współpracę z łotewską organizacją Tavi Draugi i dzięki temu na tamtejszych przejściach granicznych powstała infrastruktura pomocowa dla uchodźców. W punktach pomocy dostają ciepłe posiłki, ogrzewanie oraz możliwość naładowania telefonów. Od kiedy wsparliśmy działanie Tavi Draug przez 4 przejścia graniczne (Grebneva, Terehova, Silene, Vientuli) przeszło ponad 33 tys. osób potrzebujących pomocy.
MEDEVAC HUB Jasionka – medyczne centrum tranzytowe pod Rzeszowem
Norwegia, Szwecja, Dania, Niemcy, czy Francja – tam na leczenie trafiają poszkodowani, ranni i ciężko chorzy z Ukrainy. Dla tych osób prowadzimy Medyczne Centrum Tranzytowe, tuż obok lotniska w Jasionce pod Rzeszowem. Czas, jaki pacjenci spędzają w MEDEVAC HUB Jasionka to najwyżej 48 godzin. Dla chorych przygotowano miejsca, których wyposażenie nie różni się od tego, jakie jest w tradycyjnych szpitalach. Wsparcie zapewnia również profesjonalny personel Medycznego Zespołu Ratunkowego PCPM.
– Każda osoba jest wstępnie opatrywana, badana i przygotowywana do ewakuacji jeszcze na Ukrainie, a kiedy trafia tutaj do nas, dostaje leczenie przeciwbólowe, ma chwilę na regenerację i nabranie sił przed dalszą podróżą – przekonuje Michał Polecki, pielęgniarz w Medycznym Zespole Ratunkowym PCPM
Hub medyczny w Jasionce koło Rzeszowa finansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności i wspierany przez IOM, Światową Organizację Zdrowia i województwo podkarpackie. Zapewnia bezpieczną przestrzeń dla pacjentów przybywających z Ukrainy przed odlotem na leczenie do szpitala w innym kraju europejskim i stanowi część szerszego programu ewakuacji medycznej dla pacjentów z Ukrainy uruchomionego przez Unię Europejską.
MEDEVAC HUB Jasionka ruszył 1 września 2022 z inicjatywy Ministerstwa Zdrowia Ukrainy i przy zaangażowaniu polskiego Ministerstwa Zdrowia. Centrum prowadzone i zarządzane jest przez Fundację PCPM i działający przy niej Medyczny Zespół Ratunkowy, pierwszą i jak dotąd jedyną taką grupę w Polsce certyfikowaną przez WHO, a powołaną, by ratować ludzi podczas kryzysów humanitarnych i katastrof.
Zatrudnienie osób z Ukrainy w Polsce
– Program „Cash for Work”, czyli program interwencyjnego zatrudnienia stał się długoterminowym wsparciem dla samorządów, wydziałów edukacji, placówek oświaty i przede wszystkim uchodźców z Ukrainy w Polsce. Dzięki niemu ponad 1500 osób mogło rozpocząć potrzebną i wartościową pracę, która dała im nadzieję na powrót do normalności – argumentuje Aleksandra Wojtaszek, koordynatorka programu “Cash for Work”.
Rozpoczęliśmy proces zatrudniania ukraińskich nauczycieli, psychologów, logopedów jako asystentów w polskich szkołach. Program sprzyja adaptacji i integracji dzieci i dorosłych, a także stanowi ogromne wsparcie dla polskiej kadry. Z danych Ministerstwa Edukacji i Nauki wynika, że pod koniec listopada 2022 do szkół uczęszczało ponad 191 tys. uczniów, którzy trafili do Polski po 24 lutego 2022. W sumie ma ich być w Polsce ok. 400-500 tys.
Założeniem projektu „Cash for Work” jest odciążenie instytucji publicznych poprzez oddelegowanie do pracy pracowników z Ukrainy z konkretnymi kwalifikacjami. Te osoby są pomocą oraz wsparciem tam, gdzie problemem jest bariera językowa, trauma lub zwiększająca się z dnia na dzień liczba uczniów. Celem programu jest również usamodzielnienie, włączenie na rynek pracy osób z Ukrainy, który były chętne do pracy w swoim zawodzie. Przede wszystkim jednak zapewnienie im stabilizacji finansowej oraz uniezależnienia od pomocy socjalnej.
Zatrudnione osoby stały się częścią społeczności szkolnej, a ich pomoc i wsparcie jest nieocenione. Łącznie Fundacja PCPM zatrudniła w różnych zawodach 1527 osób w 23 miastach (patrz infografika).
Program „Cash for Work” był i jest możliwy dzięki współpracy z organizacjami CARE, IRC, rządem Tajwanu oraz Pfizer Foundation, mBank S.A i Google.org.
– Ta praca to jedyny powód, dla którego wstaje każdego ranka; nawet nie marzyłam, że będę mogła pracować z tak kreatywnymi ludźmi! – Masza lat 26, zatrudniona w ramach programu „Cash for Work”.
Program wspiera nie tylko szkoły, ale także instytucje kultury. Aż siedemdziesiąt ukraińskich artystów znalazło zatrudnienie w warszawskich teatrach, muzeach, bibliotekach i domach kultury.
„Cash for Work” w Ukrainie to zatrudnienie w tamtejszych samorządach
W miejscowościach Caryczanki, Switłowodsk, Krzemieńczuk, Nowi Sanżar, Kobeliaki, Hradysk i Biliki, w obwodach charkowskim, połtawskim, dniepropietrowskim i kirowogradzkim w 2022 r. zatrudniliśmy prawie 560 osób. To ważne wsparcie dla zatrudnionych oraz samorządów, ponieważ w niektórych miejscowościach zachodniej Ukrainy w wyniku wewnętrznej migracji populacja zwiększyła się nawet o 90 proc., a uciekający przed wojną nie mają szans na inne zatrudnienie w miejscach, gdzie znajdują schronienie. 74 proc. osób zatrudnionych, to osoby, które musiały uciekać ze wschodniej części kraju przed wojną. Same prace na rzecz lokalnej społeczności koordynowane są przez samorządy.
Zapomogi pozwoliły uciekinierom z Ukrainy odnaleźć się w nowym miejscu
Uchodźcy z Ukrainy często docierają do Polski jedynie z drobnym bagażem i niewielkimi oszczędnościami. Dlatego wśród naszych programów znalazły się program wsparcia zapomogami finansowymi oraz wsparcie w wynajmie mieszkań.
Wypłaciliśmy zapomogi 26 215 osobom. Każda rodzina lub osoba objęta takim wsparciem otrzymywała pieniądze przez 3 lub 6 miesięcy. Łącznie na ten program Fundacja PCPM przeznaczyła ponad 50 mln złotych. To możliwe było dzięki wsparciu Norweskiej Rady ds. Uchodźców, organizacji CARE i HelpAge, International Rescue Committee, Wysokiego komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców oraz dzięki rządowi Tajwanu. Dodatkowo wspólnie z UNHCR, Fundacja PCPM przeznaczyła na program kolejne 6,4 mln złotych.
Zapomogi finansowe Fundacja PCPM wypłacała w ramach dwóch programów: „Zapomogi na zaspokojenie podstawowych potrzeb” i „Zapomogi dla osób starszych i osób z niepełnosprawnościami”. Polegały one na przekazywaniu środków na indywidualne konta ukraińskich rodzin, aby te mogły realizować wypłaty, korzystając z kart bankomatowych. Pomoc oferowana była przede wszystkim rodzinom spełniającym kryteria związane ze szczególnymi potrzebami i doświadczających trudności w dostępie do rynku pracy.
W ramach wypłaty zapomóg na zaspokojenie podstawowych potrzeb pomoc była udzielana na 3 miesiące, a jej wysokość zależała od liczby osób w rodzinie. Rodzina jednoosobowa otrzymywała 710 zł miesięcznie, rodzina dwuosobowa 1320 zł, trzyosobowa 1930 zł, a czteroosobowa lub większa 2540 zł. Partnerzy programu to: NRC, CARE International, UNHCR. Wsparcie wyniosło w sumie 29,5 mln złotych i trafiło do 18 721 osób.
W ramach wypłaty zapomóg dla osób starszych i osób z niepełnosprawnościami zaoferowaliśmy pomoc finansową przez pół roku, w wysokość 710 zł miesięcznie na osobę. Łącznie dzięki IRC, CARE International, HelpAge International i rządowi Tajwanu przekazaliśmy 32,5 mln złotych niemal 7660 osobom.
Centra Edukacji PCPM
– Na pomoc związaną z edukacją w Polsce przeznaczamy łącznie 18 mln USD – dr Wojtek Wilk, Prezes Fundacji PCPM
W Warszawie otworzyliśmy dwie placówki dla dzieci z Ukrainy.
Centrum Edukacji i Kreatywności powstało we współpracy z mBankiem. Dzieci, młodzież oraz ukraińskie matki samotnie wychowujące dzieci w Polsce, mogą tam skorzystać z szeregu aktywności artystycznych i terapeutycznych, a także z bezpłatnej pomocy psychologa, logopedy i defektologa. Co miesiąc centrum odwiedzane jest łącznie przez 4000 osób. Fundacja PCPM zorganizowała także ukraińskim dzieciakom obóz w ramach programu „Lato w Polsce z PCPM”. Z takich wakacji skorzystało 3000 dzieci w 10 polskich miastach.
– We wrześniu 2022 uruchomiliśmy Centrum Edukacyjne PCPM w Warszawie. Codziennie korzysta z niego 220 dzieci z Ukrainy, które w 11 klasach uczą się w ukraińskim systemie edukacji – Kinga Gromala, dyrektorka Centrum Edukacji PCPM.
Fundacja PCPM kontaktując się z rodzicami z Ukrainy, chcąc odpowiedzieć jak najlepiej na ich potrzeby, doszła do wniosku, że potrzebna jest placówka edukacyjna. Udało się stworzyć takie miejsce po kilku miesiącach trudnych przygotowań i zabiegań o środki, bowiem nauka w nim jest bezpłatna dla ukraińskich dzieci. Ostatecznie Centrum Edukacji PCPM w Warszawie ruszyło przy wsparciu finansowym mBanku oraz Pfizer Foundation i CAF America w Warszawie. Miejsce to, daje też zatrudnienie ukraińskim nauczycielom. Centrum Edukacji zapewnia naukę na wysokim poziomie co zapewniają nauczyciele wybrani w skrupulatnym procesie rekrutacyjnym. Obejmował on ponad 140 spotkań z kandydatami, z czego wybraliśmy 17 (nauczycieli). Rekrutacja była prowadzona wśród osób, które przyjechały do Polski po 24.02.2022 r. i mieszkają w Warszawie. Nauka w Centrum Edukacji PCPM odbywa się stacjonarnie, nie ma zatem potrzeby prowadzenia lekcji on-line.
Pomoc dostarczana na miejsce najbardziej potrzebującym
– Największym problemem było znalezienie przewoźnika, który zgodziłby się na dostarczenie pomocy, którą chcieliśmy przekazać. Z czasem coraz więcej firm zaczynało jeździć na Ukrainę i udało się ten problem rozwiązać – wyjaśnia Roman Havrylyuk, Logistyk w Fundacji PCPM.
Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej od początku wojny dostarczyło ponad 4 000 ton materiałów. Wśród nich były artykuły pierwszej potrzeby, żywność, produkty higieniczne, koce, śpiwory, karimaty, odzież, termiczna. Znacząco wsparliśmy szpitale, gdzie dostarczaliśmy USG, aparaty EKG, defibrylatory, pompy infuzyjne, ciśnieniomierze, apteczki i środki ochrony osobistej. Dodatkowo w ramach wsparcia wynajęliśmy 7 mieszkań, które były przeznaczone dla rodzin z Ukrainy.
Fundacja PCPM również dostarczała dziesiątki tysięcy pakietów żywieniowych, które trafiły do najbardziej potrzebujących. W każdym z nich znajdowały się najpotrzebniejsze produkty o długim terminie ważności, świeczki, baterie, latarki itp. Paczki te trafiały do miejscowości w całej Ukrainie, również do terenów przyfrontowych. Fundacja PCPM dotarła z pomocą do zdewastowanych wiosek w obwodzie chersońskim i samego Chersonia, który znajduje się przy linii frontu. Również paczki żywieniowe dotarły do obwodu zaporoskiego, dodatkowo wsparliśmy tam lokalnych strażaków, dostarczając im sprzęt pomocny w ratowaniu życia. Ukraińscy rolnicy otrzymali od Fundacji 4150 paczek z nasionami, dzięki czemu mogli zasiać plony potrzebne do przeżycia. Logistycznym wyzwaniem było też dostarczenie ponad 80 tapczanów do punktu tranzytowego w Krzemieńczuku, oraz 150 łóżek polowych do Mikołajowa. Posłużą one osobom, które uciekają z terenów objętych walkami oraz mieszkańcom, którzy stracili dach nad głową.
Wsparcie PCPM dalszej pomocy Ukrainie przez wpłaty i 1,5% w rozliczeniu PIT
Mimo 12 miesięcy wytężonej pracy, by pomóc najbardziej potrzebującym osobom z Ukrainy w Polsce i tym, którzy zostali kraju ogarniętym wojną, Fundacja PCPM nadal gotowa jest nieść skuteczną pomoc. To możliwe będzie jedynie dzięki dalszemu wsparciu działań organizacji. Pomoc Ukrainie można wesprzeć wpłatami przez pcpm.org.pl/ukraina, ale też przekazując 1,5 proc. w rozliczeniu rocznym PIT; by to zrobić, wystarczy z wyszukiwarki organizacji pożytku publicznego wybrać „Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej” lub wpisać w formularzu nr KRS 0000259298.
